Definicje i historia

Definicja focusingu

Focusing jest procesem psychoterapeutycznym rozwiniętym przez psychoterapeutę, dr psychologii i filozofii Eugene’a Gendlina. Może być stosowany do jakiejkolwiek sytuacji terapeutycznej, w tym również do wymiany sesji między osobami nie będącymi terapeutami. Częścią Focusingu jest:

  • tworzenie rodzaju otwartej przestrzeni,
  • nieoceniającej uwagi i kierowanie jej do wewnątrz ciała, do jego świadomości i intuicji
  • i bezpośrednie doświadczenie na poziomie odczuć i obrazów, które nie są jeszcze nazwane czy ujęte w słowa.

Focusing może być używany do wielu różnych aspektów życia np. aby uświadomić sobie w pełni, co w danym momencie czujemy lub czego chcemy, aby uzyskać nowe wglądy na temat jakiejś sytuacji, aby podążać za zmianą, która chce się wydarzyć i aby zmienić lub uzdrowić daną sytuację.[1] Focusing różni się od innych metod pracy z wewnętrzną świadomością trzema cechami:

  • stanem określanym jako felt sense,
  • jakością zaangażowanej, akceptującej uwagi
  • i techniką, która wspiera zmianę wewnętrzną odkrytą na podstawie badań naukowych.[2]

Pochodzenie focusingu

Od roku 1953 przez 15 lat Eugene Gendlin prowadził badania naukowe na Uniwersytecie Chicago analizując, co powoduje, że psychoterapia kończy się sukcesem lub porażką. Wnioski tych badań były takie, że to nie technika terapeuty decyduje o sukcesie w terapii, ale to co robi klient i proces, który klient przeprowadza w swoim wnętrzu podczas sesji terapeutycznych.

Gendlin ustalił, że pacjent, który kończy terapię sukcesem, w trakcie jej trwania intuicyjnie kieruje uwagę do wewnątrz siebie i skupia się na bardzo subtelnej i nieokreślonej świadomości ciała — jak to nazwał Gendlin na felt sense — który zawiera ważne informacje. Jeśli bierze się go pod uwagę (wsłuchując się, wczuwając się czy towarzysząc im), prowadzi on do kluczowych wglądów i rozwiązań problemu, którego doświadcza klient.[3]

„,Focusing to proces i jednocześnie umiejętność rozwinięta przez Gendlina, której można się nauczyć. Jej kolejne kroki zostały stworzone w oparciu o obserwację zachowań pacjentów, którzy osiągnęli sukces w terapii. Została nadana temu forma, której można z łatwością uczyć innych.[3] Gendlin szczegółowo opisał tą technikę w swojej książce Focusing, która jest przeznaczona dla przeciętnego czytelnika, jest napisana przystępnym, codziennym językiem i opisuje 6 kroków focusing i jak je wykonywać. Gendlin mówi: „Nie stworzyłem focusingu. Stworzyłem po prostu parę kroków, które umożliwiają ludziom odnalezienie focusingu.”

Felt sense i zmiana całościowego poczucia w ciele (felt shift)

Gendlin stworzył określenie „felt sense” dla niejasnego, przedwerbalnego poczucia ‘czegoś’ — wewnętrznego wiedzenia czy świadomości, która nie była świadomie przetworzona czy zwerbalizowana — w czasie jak to, co ‘coś’ jest doświadczane w ciele. Felt sense nie jest tym samym co emocja. Jest to ‘coś’ co jest odczuwane w ciele i może to być całościowe poczucie danej sytuacji czy dawnego zranienia lub czegoś co się ‘pojawia’ — jak np. jakiś pomysł czy wgląd. Kluczowe w tym jest, jak zostało to zdefiniowane przez Gendlin, że jest to niejasne i niedookreślone i że zawsze to wykracza poza jakiekolwiek próby wyrażenia tego słowami. Gendlin również opisuje to jako „czucie wewnętrznej, ukrytej złożoności, holistyczne poczucie tego, nad czym ktoś pracuje “.[4]

Według Gendlina, proces focusingu sprawia, że felt sense niejasne, całościowe poczucie w ciele w jakiejś sprawie – jest bardziej namacalne i łatwiejsze do eksplorowania.[3] Aby pomóc w utworzeniu się felt sense i aby dokładnie określić jego znaczenie, fokuser – osoba przeprowadzająca na sobie focusing wypróbowuje różne słowa, które mogłyby to wyrazić. Te słowa można sprawdzać czy dobrze oddają to całościowe poczucie w ciele w danej sprawie – felt sense: felt sense nie zarezonuje ze słowem czy określeniem, które nie oddaje go w pełni.[3]

Gendlin obserwował klientów, twórców i ludzi w codziennym życiu (fokuserów), którzy kierowali swoją uwagę do tego jeszcze-nie-wyrażonego-wiedzenia. Kiedy tworzy się to całościowe poczucie danej sytuacji, jej felt sense, pojawiają się długie pauzy, którym towarzyszą takie dźwięki jak „yyy….” czy „mhhh…”. Jak tylko ktoś precyzyjnie określi w słowach to całościowe poczucie danej sytuacji w ciele, pojawiają się nowe słowa i nowe wglądy w daną sytuację. Pojawia się też poczucie ruchu i przepływu odczuwanego w ciele— to jest zmiana felt sense — wtedy człowiek zaczyna być w stanie wychodzić poza miejsce utknięcia, pojawiają się nowe, świeże wglądy i także często zwiastuny nowej czy dalszej drogi.

Nauka i zastosowanie Focusingu

Techniki focusingu można nauczyć się z książki Focusing. Mądrość ciała Ann Weiser Cornell (w języku polskim) lub od trenera czy praktyka focusingu. Najłatwiej jest doświadczyć focusingu w obecności osoby słuchającej „towarzysza” — który może być trenerem focusingu, terapeutą albo osobą przeszkoloną w focusingu i nie pracującą w zawodach zajmujących się pomocą psychologiczną.[3] Książka Gendlina Focusing (w j. angielskim) szczegółowo przedstawia 6 kroków focusingu [3]. Można się nauczyć ich też nauczyć jako procesu 4 stopniowego zwracając uwagę na to, że esencją focusingu jest przepływ procesu wykraczający poza technikę kroków.[2]

Focusing jest obecnie praktykowany wszędzie na świecie przez tysiące ludzi — zarówno w praktyce zawodowej prowadzonej przez trenerów focusingu i też w nieformalnej praktyce wzajemnej wymiany sesji słuchania i towarzyszenia dla osoby nie zajmujące się tym zawodowo.[5] Jako niezależny proces, sesje focusingu trwają średnio od ok. 30 do 60 minut, podczas nich „fokuser” skupia uwagę na swoich odczuciach z ciała, opisuje je, a jego zwerbalizowane myśli, odczucia i uczucia są w empatyczny sposób odzwierciedlane przez osobę słuchającą „towarzysza”. Zwykle, choć nie zawsze, fokuser ma zamknięte oczy, aby móc się bardziej skupić na swoich wewnętrznych odczuciach i na całościowym poczuciu sytuacji odczuwanym w ciele („felt sense”) i na zamianach tego poczucia, w miarę jak się one wydarzają. Można też przeprowadzać focusing samodzielnie na sobie.

Przypisy

  1. Ann Weiser Cornell; Barbara McGavin (Luty 2008). The Focusing Student’s and Companion’s Manual. Part One. Calluna Press. ISBN0-9721058-0-8.
  2. Ann Weiser Cornell (Maj 2005). The Radical Acceptance of Everything. Calluna Press. str. 13. ISBN0-9721058-3-2.
  3. 
a b c d e f T. Gendlin. Focusing. Drugie wydanie, Bantam Books, 1982. ISBN 0-553-27833-9.
  4. “What matters most in psychotherapy is ‘feeling’ in the sense of being unclear and sensing an implicit complexity, a wholistic sense of what one is working on. This can be very quietly sensed, or it may be very emotional, but that is not the crucial question at all.” Cited from: Eugene T. Gendlin, “Befindlichkeit: Heidegger and the philosophy of psychology”, Review of Existential Psychology & Psychiatry: Heidegger and Psychology, vol. XVI, nos. 1, 2 & 3, 1978–79.
  5. Focusing Institute – Directory of Focusing Trainers
  6. 
a b T. Gendlin. Focusing-Oriented Psychotherapy: A Manual of the Experiential Method. Guilford Publications, 1996.
  7. Hicks, Angela. “Examining four styles of Focusing – the similarities and differences”. Focusing.org.uk.